Hình ảnh tiêu xương ổ răng chỉ được phát hiện trên các phim chụp X quang răng 2D, 3D được chỉ định chụp khi bác sĩ thăm khám và nghi ngờ bạn đang có tình trạng tiêu xương ổ răng. Bình thường mào xương ổ răng sẽ cách vị trí cổ răng giải phẫu 2-3 mm, tiêu xương ổ răng khi có hiện tượng mào xương ổ di chuyển về phía chóp chân răng và có sự giảm dần về mật độ và chiều cao xương.
Người bị tiêu xương ổ răng thường mang cảm giác không tự tin khi giao tiếp vì tiêu xương ổ răng có kèm theo tình trạng tụt lợi lộ chân răng, do đó khi cười trông răng dài hơn so với bình thường. Tiêu xương ổ răng có thể gặp trong bệnh lý viêm nha chu, chấn thương khớp cắn, chỉnh nha không đúng cách,…
Tiêu xương răng là gì?
Răng tồn tại được trên cung hàm để thực hiện chức năng ăn nhai là nhờ thành phần nâng đỡ của mô xung quanh: nướu, dây chằng nha chu và quan trọng nhất là xương ổ răng. Khi xương ổ răng bị tiêu đi, răng không còn được bao bọc, do đó nó sẽ lung lay và rụng ra khỏi xương hàm.
Vậy tiêu xương ổ răng là gì? Tiêu xương ổ răng là tình trạng suy giảm mật độ và chiều cao của xương ổ bao bọc xung quanh răng chân răng. Xương ổ răng dễ bị tiêu khi bị trống (răng bị mất đi để lại ổ răng trống trong thời gian dài) hoặc có sự tấn công của vi khuẩn.
Nguyên nhân thường gặp gây tiêu xương răng
Có nhiều nguyên nhân gây mất xương, có thể phân thành 2 nhóm nguyên nhân chính:
Tiêu xương răng do mất răng mà không trồng răng sớm
Mô xương quanh răng được duy trì ổn định bằng cách chịu lực nhai truyền qua răng đến xương trong cả cuộc đời ăn nhai. Nếu răng bị mất mà không kịp thời trồng lại thì xương ở vùng mất răng sẽ không có lực nhai, dần dần chúng sẽ tiêu biến, thời gian càng dài thì mức độ tiêu xương càng nhiều.
Có nhiều nguyên nhân gây mất răng như sâu răng, mòn răng, chấn thương do tai nạn,…
Tiêu xương răng không phải do mất răng
- Viêm nha chu: Giai đoạn sớm của viêm nha chu là viêm nướu không gây tiêu xương ổ răng, nhưng nếu không được ngăn chặn sớm, tình trạng nhiễm trùng sẽ tiến triển thành viêm nha chu nghiêm trọng hơn. Lúc này, vi khuẩn sẽ tấn công vào mô xương quanh chân răng, gây mất xương, tụt nướu và lung lay răng. Nếu ở giai đoạn nặng, xương ổ răng tiêu nhiều thì răng có khả năng bị lung lay nhiều và không giữ được.
- Chấn thương khớp cắn: Đây là hiện tượng răng bị quá tải lực nhai, gây chấn thương cho mô xương xung quanh răng. Nguyên nhân là do tình trạng sai khớp cắn hoặc do lực chỉnh nha quá mức ở bệnh nhân niềng răng.
Quá trình tiêu xương ổ răng diễn ra như thế nào?
Tái cấu trúc xương là một chu trình xảy ra liên tục để thay thế xương cũ bằng xương mới bằng cách hủy xương và tạo xương liên tục. Quá trình tạo xương và hủy xương luôn diễn ra đồng thời và duy trì trạng thái cân bằng để xương luôn được chắc khỏe. Tiêu xương xảy ra khi có sự mất cân bằng:
- Tiêu xương tăng và tạo xương bình thường.
- Tiêu xương bình thường và tạo xương giảm.
- Tiêu xương tăng kết hợp tạo xương giảm.
Khi có hiện tượng viêm nhiễm, các tế bào hủy xương (là tế bào thực bào đa nhân) tăng cường hoạt động, chúng làm tiêu xương nhanh chóng và làm mất cân bằng giữa quá trình tiêu xương và tạo xương. Nếu không loại bỏ được nguyên nhân, tiêu xương sẽ trở nên trầm trọng. Răng bị tụt nướu và lung lay là bằng chứng rõ nhất cho thấy xương ổ răng của bạn đang bị suy yếu.
Quá trình viêm lan rộng dọc theo các bó sợi collagen, theo đường mạch máu đến xương ổ răng.
- Đối với mào xương ổ vùng kẽ răng, viêm theo các mô liên kết lỏng lẻo của mạch máu, vào các bó sợi, vào xương ổ răng.
- Đối với xương ổ răng mặt ngoài và trong, viêm theo màng xương xâm nhập vào tủy xương theo đường mạch máu.
Sau khi vi khuẩn và các sản phẩm trung gian gây viêm xâm nhập vào tủy xương, tủy xương bị thay thế bởi các tế bào lympho, dịch tiết, mạch máu mới, nguyên bào sợi, hủy cốt bào, thực bào đơn nhân tăng sinh. Mặt khác, các độc tố vi khuẩn ảnh hưởng đến hoạt động của tế bào xương, làm gia tăng hoạt động của hủy cốt bào. Quá trình viêm còn làm giảm pH tại chỗ, gây phá hủy thành phần vô cơ của xương, biến tủy xương giàu mỡ thành tủy xương giàu sợi.
Tiến trình tiêu xương xảy ra từ bên trong và gây mỏng các bè xương, làm rộng tủy xương, dẫn tới phá hủy và giảm chiều cao xương. Tạo nên hình thái tiêu xương theo chiều ngang, biến dạng xương.
Hình ảnh tiêu xương ổ răng trên phim chụp X quang
- Hình ảnh tiêu xương do chấn thương khớp cắn: Cơ chế là do áp lực (nén/ kéo) tác động lên dây chằng nha chu, làm tăng hoạt động của hủy cốt bào. Hình thái tiêu xương tùy theo vị trí và hướng của lực chấn thương. Thường gặp tiêu xương dọc với hình ảnh X quang là thấu quang hình chêm.
- Đặc điểm của tiêu xương do viêm: Tiến trình tiêu xương xảy ra từ bên trong và gây mỏng các bè xương, làm rộng tủy xương, dẫn tới phá hủy và giảm chiều cao xương. Tạo nên hình thái tiêu xương theo chiều ngang, biến dạng xương.
- Hình ảnh tiêu xương ổ răng do mất răng: Khi một chiếc răng bị mất đi sẽ tạo khoảng trống trong xương hàm (huyệt ổ răng) và theo thời gian, xương hàm ở các vị trí gần kề sẽ có xu hướng di chuyển về phía răng mất để lấp đầy khoảng trống trong xương hàm, từ đó dẫn đến mật độ xương hàm bị suy giảm, chất lượng xương không còn tốt.
Tóm lại, tiêu xương ổ răng là một quá trình không hoàn nguyên, nghĩa là cơ thể không tự tái tạo để bù đắp được vào phần xương đã bị tiêu đi mà phải ghép xương. Để dự phòng tiêu xương ổ răng, bạn nên duy trì lối sống khỏe mạnh như tập thể dục thường xuyên, ăn nhiều thức ăn có chứa canxi và vitamin D, tránh hút thuốc và uống rượu, kiểm tra răng miệng định kỳ để bác sĩ đánh giá mức độ vệ sinh răng miệng của bạn để kịp thời xử lý.